" مختلف " 1 يوروم

 

 صبر ايت يا هو

”رسولم صبر ايت، شبهەسز سنڭ صبر ايتمەڭ دە آنجق اللّٰهڭ يارديمي ايلەدر.“ (نحل، ١٢٧)

:جواب


گوزي حرامدن، ديلي يالاندن و غيبتدن، معدەيي حرام لقمەدن و سائر اعضايي حراملردن قورويابيلمك صبرلە ممكن اولور. أوفكەيي يوتاراق يوز قيزارتيجي حاللرە دوشمكدن قورونابيلمك يينە صبرلە ممكن اولور.
هر تورلي بلالر، مصيبتلر و صيقينتيلر قارشيسندە اولغونلغە ضرر ويرەجك فنا سوزلر صرف ايتمكدن و آلچالتيجي طوروملرە دوشمكدن صاقينابيلمك صبرلە اولور.
بخاري و مسلمڭ روايت ايتدكلري بر حديث شريفدە شويلە بيورولمقدەدر: ”هيچ بر كيمسەيه  صبردن داها خيرلي و داها گنيش بر نعمت ويريلمە مشدر.“
بو حديث شريفدن آڭلايورزكە، صبر قوتي و بو قوتڭ يرلي يرندە قوللانيلمسي بر انسانە ويريلن نعمتلرڭ اڭ بيوگني تشكيل ايتمكدەدر. زيرا خير و اييلك اولارق دوشونەبيلديگمز بتون گوزللكلرڭ و باشاريلرڭ الماس آناختاري صبردر.
شويلەكە: اينانجي تقليددن قورتاروب تحقيق درجەسنە يوكسلتەبيلمك و هر تورلي تهلكەيه  قارشي اينانجي قورويابيلمك و دخي بو مهم وظيفەنڭ گركديرديگي دقّت و حسّاسيتي صوڭ نفسە قدر طاشييابيلمك صبرلە اولور. عبادتلري ظاهري باطني شرط و آدابنە رعايتلە لايق وجهيلە ادا ايدەبيلمك و بتون خير و عبادتلردە بو صاغلقلي چيزگي يي صوڭنه  قدر دوام ايتديرەبيلمك صبرلە ممكن اولور. عبادت و اييلكلري ريا، عجب، اذا، منت و پيشمانلغە قاپيلمە گبي بوشە چيقارتان آفتلردن قورويابيلمك صبرلە اولور. قوللغڭ گيزلي آچيق بتون گركلريني پراتيك حياتە طاشيابيلمك ايچون صبرە احتياج واردر. اخلاق و شخصيتە گولگە دوشورن هر نوع بسيطلك و باياغيلقلردن صاقينوب اخلاقي گوزللكلرڭ هر چشيديلە طانيشابيلمك ايچون صبر ايتمەيە احتياج واردر. كوتو آليشقانلقلردن قورتولوب ايي آليشقانلقلرە قاتلانابيلمك ايچون صبرە احتياج دويولور. گوزي حرامدن، ديلي يالاندن و غيبتدن، معدەيي حرام لقمەدن و سائر اعضايي حراملردن قورويابيلمك صبرلە ممكن اولور. أوفكەيي يوتاراق يوز قيزارتيجي حاللرە دوشمكدن قورونابيلمك يينە صبرلە ممكن اولور. هر تورلي بلالر، مصيبتلر و صيقينتيلر قارشيسندە اولغونلغە ضرر ويرەجك فنا سوزلر صرف ايتمكدن و آلچالتيجي طوروملرە دوشمكدن صاقينابيلمك صبرلە اولور. گوزتيلن و آرزو ايديلن باشاريلرە امضا آ تابيلمك صبرلە امكان داخلنە گيرر. نفسڭ فنا ايستك و تمايللرينە قارشو قويابيلمك شيطانڭ آردي آرقەسي گلمەين چشيتلي طوزاقلريني بوشا چيقارتابيلمك، جنّت يولندەكي انگللري آشابيلمك، جهنّم يولندەكي صوري جاذبەلرە قاپيلمامق هپ صبرلە اولور. كذا علم يولنڭ يولجيسي آنجق صبرلە اولونور. قلبي، گوڭلي خستەلقلي حاللرندن تميزلە يوب او خستەلقلرڭ ضدي اولان ممدوح خصلتلرلە بزەيەبيلمك صبرلە اولور. سنتە اتّباع اساسنە گورە حياتي تنظيم و ادامە ايتديرەبيلمك صبرلە اولور. تستر و محرميت موضوعاتندە قرآن و سنت چيزگيسني گركديگي شكلدە محافظە ايدەبيلمك صبرلە اولور. حتّي صبرايدەبيلمك بيلە آنجق صبر ايلە ممكن اولابيلير. چونكە عليە الصلات والسلام افنديمز، ”بر كيمسە صبر ايتمك ايسترسە (صبر يوڭنده  غيرت گوستريرسە) اللّٰه اوڭا صبر ويرر“ دييە بويورمشلردر. (بخاري، مسلم)
ايشتە بويلەسنە گڭيش برساحە دە احتياج دويولان صبر خصلتنە صاحب اولمەنڭ فوق العادە أوڭملي بر مظهريت اولاجغندن شبهە يوقدر. بناءً عليه بو پك مستثنا فضيلتي الدە ايتمه نڭ يوللرينى أوگرنوب اويغولامەيە قويمقدە چوق أوڭملي بر وظيفە اولارق قارشومزە چيقييور.
اللّٰهڭ اذنيلە شو چارە و متودلري التزام ايتمك صورتيلە صبر زنگينلگنە ايريشمش اولورز:
١. اللّٰهە دعا ايتمك: هر ايشڭ باشي و هر باشارينڭ شرط أوّلي دعادر. چونكە اللّٰهڭ يارديمي گلديگي زمان اڭ زور ايشلر قولاي حالە گلير. اونڭ يارديمي گلمەديگندە دە اڭ قولاي ايشلر دخي امكانسز اولور. اونڭ ايچون هر موضوع و مسئلەدە اولديغي گبي صبر خصوصنده  دە أوّل امردە دعايه  صاريلمق گركير. قرآن كريمدە مئالاً، ”رسولم صبرايت، شبهەسزسنڭ صبرايتمە ڭ دە آنجق اللّٰهڭ يارديمي ايلەدر.“ (نحل، ١٢٧)
٢. صبرڭ مكافاتنى دوشونمك: اولاشمق و الدە ايدەبيلمك ايستەنيلن شيئڭ أوڭمنى دوشونمك، انسانڭ او يوڭدەكي غيرتنى آرتيرير و نتيجە اولارق او هدفلە بولوشمەدە أوڭملي آديملر آتيلمەسنە مدار اولور. آيت كريمەدە مئالاً شويلە بيورولور: ”آنجق صبر ايدنلرە مكافاتلري حسابسز اولارق ويريلير.“ (زمر، ١٠) حديث شريفدە ايسە، ”صبر بر ايشيقدر.“ دييە بويورولور.
٣. ايچندە بولونديغي ناخوش طورومي داها كوتوسيلە قياسلامه ك: صبر يولندە مسافە قات ايتمەدە بو دستورڭ حياتە نە قدر ايگەمن قيلينابيليرسە صبرلي اولابيلمە آوانتاژي او نسبتدە آرتاجقدر. بيوكلريمزدن بري دييوركە: ”انسان معروض قالديغي مصيبتلري داها بيوكلريلە قياسلامش اولسەيدي، ياشاديغي مصيبتي عافيت اولارق تلقي ايدردي.“ روايتە گورە بر صاواش اثناسندە بيوكلريمزدن برينڭ گوزينه  اوق اصابت ايدييور و او گوزيني غائب ايدييور. حضرت همن ”ديگر گوزيمي بڭا باغيشلايان اللّٰهە حمد اولسون“ دييور. يينە بيوكلردن برينڭ آياغندە شدتلي بر يارە چيقييور. دوستلري ”بو يارە سببيلە سڭا آجييورز!“ ديدكلرندە او مبارك ذات جواباً شويلە دييور: ”اگر بني سوييورسەڭز بڭا آجيمەيي بيراقڭ دە بو يارەيي قولاغمدە، معدەمدە ويا داها حسّاس باشقە بر يرمدە چيقارمايان اللّٰهە بنملە برابر شكرايدڭ.“
٤. صبرە مخالف حركت ايتمە نڭ ضررلريني دوشونمك: صبرسزلق يولني طوتمقدە هيچ بر فائدە و قزانج يوقدر. بوڭا مقابل چوق بيوك ضرر و غائبلر سوز قونوسيدر. بلالرە قاتلانمايوب شكايت يولنە صاپمق مصيبتي ايكيلشديرر. بديع الزمان حضرتلرينڭ ”قدرە اعتراض ايدن باشني أورسە اورير!“ سوزي نە قدر معنيداردر. يينە اونڭ افادەسيلە مصيبتە صبر ايتمە يوب ”آه، واه!“ ايلە فرياد ايتمك قيريق قوللە مجادلە ايتمەيه  بڭزر. خصميلە غوغاايدركن قولي قيريلان كيمسەنڭ ياپاجغي اڭ اويغون داورانيش خصملە باريشوب قولي تداوي ايتديرمكدر. اووضعيتدە غوغايه  دوام ايتمك آجي و اضطرابي قاتلانديرمقدن باشقە بر شيئە ياراماياجقدر.
مصيبتلر ظاهري يوزلري اعتباريلە برر دشمان اولارق انسانە گليرلر؛ انسانڭ اورتايە قوياجاغي طور و مقابلەيه  گورە يا دشمان اولارق قاليرلر و يا ثواب قزانديران حقيقي برر دوستە انقلاب ايدرلركە بو طورومە  باغلي اولارق صبر ايچندە شكر وظيفەسي دە علاوةً ترتب ايدر.
صبر ايتمەمكدە ديني، اخروي يوڭدن دە چوق بيوك ضررلر واردر. روايتە گورە اللّٰه او تعاليدن شويلە بر خطاب عزّت وارد اولمشدر: ”كيم بنم تقديريمە راضي اولمازسە او گيتسين كنديسنە باشقە بر رب آرا سين.“ بر مؤمن بويلە بر عتابە مخاطب اولمەيي گوزە آلاماياجغنە گورە صبر ايتمكدن باشقە يوللري قپالي ديمكدر.
٥. زحمتدە راحت، راحتدە زحمت اولديغني اونوتمامق دە صبر يولندە أوڭملي آديملر آتديراجق بر دستورڭ افادەسيدر. بو حقيقتي وقتندە فرق ايدوب حياتنە حاكم قيلان انسانلر زحمتي راحتە، يورولمەيي استراحتە ترجيح ايتمشلر و بيوك انسان اولمەنڭ قاپوسني بو سايەدە آرالايابيلمشلردر.
٦. وهمي بيراقوب، حقيقتي گورمك: صبرايدەبيلمەنڭ بر باشقە چارەسي دە شودر: انسان وهم و غفلت سببيلە گرچكدە اولمايان زحمتلري، صيقينتيلري، آجي، آغري و يورغونلقلري اوموزلرينە يوكلتير. شويلەكە: گچمش آجيلر و صيقينتيلر آرتق گريدە قالمشدر. اونلري حال حاضرە گتيروب يوق حكمنده  اولدقلري حالدە اونلرڭ يوكي آلتنە گيرمك عقل كاري دگلدر. گلەبيلەجگي دوشونولن محتمل صيقينتيلر دە هنوز گلمە مشدر. بو اعتبارلە اونلر دە يوق حكمنده در. بناءًعليە بديع الزمان حضرتلرينڭ افادەسيلە، دوگولمەدن آغلاما(ملي)، هيچدن قورقما(ملي)، يوق اولان شيئە وار رنگي ويرمە(مليدر). خلاصە اولمايان شيلري حاضر زمانە گتيروب عدميلرڭ موهوم يوكي آلتنە گيرمە مەليدر. بو نقطەدە حضرت عثمانڭ شو سوزيني نقل ايتمدن گچەمەيەجگز: ”دنيايه  عائد استقبال انديشەسي قلبي قرارتير. آخرتە متعلق گلەجك انديشەسي ايسە قلبي نورلانديرر.“
٧. صبر يولجيلغنده  قولايلق صاغلايان باشقە بر خصوص دە دنيانڭ امتحان يري اولديغني اونوتمامقدر. بو حقيقتە متعلق يقين، نە قدر متكامل بر كيفيتدە اولورسە، خوشە گيتمەين مقدرات تجليلرينە صبر ايتمك دە او نسبتدە قولايلاشاجقدر. اصلا اونوتمامليدركە دنيا خدمت يريدر. اجرت و مكافات يري دگلدر. دنيادە اولدقجە أوزونتو و كدرلرڭ اولمەسني چوق گورمەملي، حتّي نورمال قارشولامليدر. چونكە دنيادە باشە گلن و قارشو يه  چيقان هر شي اما هر شي بر امتحان صوروسيدر. بونڭ هيچ بر استثناسي دە يوقدر. هر بر حادثە وظيفەلي اولارق باشە گلير. وظيفەسي دە انسانڭ صبرايدوب ايتمەيه جگني اورتەيە چيقارمق، اللّٰه تعالينڭ بيلديگنى انسانڭ دە بيلمەسني و گورمەسني صاغلامق و يا گوزلرڭ گورمديگي قولاقلرڭ ايشيتمديگي نعمتلرلە طولي جنّت ايچون حكمتي الٰهينڭ اقتضا ايتديگي بدلي أودەمش اولمقدر. چونكە ”جنّت اوجوز دگل، جهنّم دخي لزومسز دگلدر“
٨. صبر يولندە التزام ايديلمسي گركن دستورلردن بري دە –لحكمةٍ- ويريلمە مش اولانلري دگل، صاحب اولدقلريني دوشونمك و گوندمندە طوتمقدر. مشهور افادەسيلە بارداغڭ بوش طرفنى دگل، طولي طرفنى گورمەيە چاليشمقدر. روايتە گورە حضرت. عائشە (رض) والدەمزڭ دە اقرباسي اولان عروە طوبنا زبير (رع)ڭ آياغندە قانقرن اولوشمش. باجاغڭ كسيلمسي گركييور. زمانڭ حكيملري صورويورلر ”باييلتارقمي عمليات ياپالم يوقسە آييق وضعيتدەمي عمليات اولمق ايسترسڭ؟“ حضرت جواباً دييوركە: ”بن ربمدن بر آن بيلە غافل اولمق ايستەمم. اونڭ ايچون دە آييق وضعيتدە ياپاجغڭزي ياپڭ. بونڭ أوزرينە گوزلري باقا باقا باجاغنى كسييورلر. مباركدە ذرە قدر بيلە بر صيزلانمە و خشنودسزلق بليرتايسي گوزوكمە يور. عيني گونڭ گيجەسي چوق سوديگي اوغوللرندن بريسي وفات ايدييور. خبردار اولان دوست و اقربالري هم گچمش اولسون هم باش صاغلغي تمنيسندە بولونمق ايچون حضرتڭ أوينە گلييورلر. قاپو يه  گلدكلرندە اونڭ شويلە مناجاتدە بولونديغني ايشيتمشلر: ”يا ربي! بڭا چوق عضولر ويردڭ. اونلردن برينى آلدڭ، ديگرلريني بڭا بيراقدڭ. حالبوكە هپسني آلابيليردڭ. چونكە هپسني ويرن سنسڭ. سن ايسە برينى آلدڭ، ديگرلريني بڭا بيراقدڭ. بڭا چوق اولادلر ويردڭ. برينى آلدڭ، ديگرلريني بڭا بيراقدڭ. حالبوكە هپسني دە آلابيليردڭ. سن ايسە برينى آلدڭ، ديگرلريني بڭا بيراقدڭ. سڭا صوڭسز حمد ثنالر اولسون يا ربي!“ بوني دويان دوست و طانيديقلر: ”بونڭ بزم تسليمزە احتياجي يوق!“ دييەرك دونوب گيتمشلر.
جناب واجب الوجود ويرديگي صبر قوتنى حياتڭ هر صفحەسندە اعظمي درجەدە قوللانوب دگرلنديرمەيە موفق قيلمقلە بزلري نعمتلنديرسين! آمين. :قايناق http://www.xn--mgbcanya0ab4l6abbcd.com - صبر ايت يا هو
يازار: عثمان آق طاش

بزه  صورو صورڭ
يوروم ياپڭ
خاقان "٢٧.٥.٢٠١٢ ١١:٣٦" :تاريخنده  ديمشكه
الله راضي اولسون چوق گوزل آچيقلانمش